Jak alkohol wpływa na pamięć i procesy starzenia się mózgu?

Alkohol a kurczenie i starzenie się mózgu

Badania naukowców z uniwersytetów w USA (Pensylwania) i UK (Oxford) wykazały, że mózg osoby pijącej już od jednego do dwóch drinków dziennie nie tylko dużo szybciej się starzeje, ale również się kurczy. 

Według ich badań mózg 50-letniej osoby pijącej około dwa kieliszki wina lub dwa piwa dziennie jest starszy o około 10 lat od mózgu osoby niepijącej.

Wiele badań zajmuje się obecnie zagadnieniem wpływu alkoholu na nasze „centrum dowodzenia” i coraz częściej wnioski wysnuwane przez specjalistów sugerują, że nie ma czegoś takiego jak bezpieczna dzienna dawka alkoholu. 

Ten zadomowiony w naszej kulturze trunek powoduje zmiany w strukturze oraz wielkości mózgu, które w następstwie przekładają się na zaburzenia funkcji poznawczych. Udowodnione zostało, że alkohol zmniejsza w mózgowiu istotę szarą, czyli – prościej mówiąc – zabija szare komórki.

Efektem tego są problemy z przetwarzaniem informacji, co oznacza słabsze myślenie, problemy z koncentracją, gorszą pamięć i stopniowe obniżanie inteligencji, zarówno intelektualnej, jak i emocjonalnej. 

Na destrukcyjne działanie alkoholu bardziej podatne są kobiety. Badane przez 3 lata kobiety pijące umiarkowanie (1–2 jednostki dziennie) miały mózgi o mniejszej objętości niż należące do tego samego przedziału wiekowego abstynentki. 

Co jeśli piję tylko jednego drinka dziennie?

Alkohol i alzheimer – złe wieści dla tzw. pijących z umiarem 

Alzheimer i demencja kojarzą się głównie ze starością i problemami seniorów. Okazuje się jednak, że zarówno w Polsce, jak i na Zachodzie, demencja coraz częściej dotyka ludzi młodszych, nawet w wieku 40 lub 50 lat. Te wskaźniki niepokoją naukowców, dlatego prowadzi się coraz dokładniejsze badania związane z wpływem spożywania alkoholu na przedwczesną demencją i Alzheimerem.

Wskazują one jednoznacznie, że jeśli chodzi o nieodwracalne zaburzenia pamięci, miłośnikom regularnej konsumpcji napojów wyskokowych grozi niewesoła przyszłość.

Okazuje się, że spożycie zaledwie siedmiu standardowych jednostek alkoholu w tygodniu może powodować podwyższone stężenie żelaza w mózgu. To zaś jest powiązane z dużo większym zagrożeniem zapadnięcia na chorobę Alzhaimera. 

Według tych badań inny wpływ na nasz organizm ma wypicie siedmiu szklanek piwa jednego wieczoru niż picie jednej szklanki dziennie przez siedem dni. W skali tygodnia ilość jest taka sama, jednak okazuje się, że pod względem stężenia żelaza w jądrach podstawnych mózgu (z którymi związana jest choroba Alzheimera) gorsze skutki ma regularne picie alkoholu w małych ilościach.

A co, jeśli piję kilka drinków dziennie, ale się nie upijam?

Badania dotyczące regularnego picia kilku drinków dziennie wykazały bardzo ciemną stronę tego nawyku. Według naukowców „umiarkowany”, codzienny kontakt z alkoholem zmniejsza strukturalną integralność dorosłego mózgu nawet o 40%. 

Najbardziej podatny na zniszczenie jest hipokamp – rejon odpowiedzialny za uczenie się. Zmiany dotyczą również obszarów związanych z koordynacją ruchów i pamięcią krótkoterminową.

Przeprowadzono eksperyment na szczurach, którym codziennie podawano taką dawkę alkoholu, aby jego poziom we krwi osiągnął 0,08 promila (to odpowiada 3–5 drinkom, w zależności od masy ciała i płci). U poddanych badaniom gryzoni ilość wytwarzanych nowych komórek nerwowych była mniejsza o 30–40% w porównaniu do niepijącej grupy kontrolnej. 

To badanie wykazuje, że codzienne picie kilku drinków może być bardziej szkodliwe dla mózgu, niż dotąd sądzono.

A co jeśli piję rzadko ale solidnie.

Czyli, co się dzieje, gdy urywa nam się film?

Urwany film, czyli utrata świadomości przy zachowanej przytomności, przytrafia się wielu spożywającym alkohol. Czy zdarzyło Ci się nie móc przypomnieć sobie niektórych wydarzeń z imprezy albo nie bardzo pamiętać, jak wróciłeś do domu? 

Często nie traktujemy tego zajścia poważnie, szczególnie jeśli dotarliśmy do domu bezpiecznie, a rano z ulgą odkryliśmy, że nadal mamy telefon, portfel i nawet udało nam się przebrać w piżamę! 

Warto jednak wiedzieć, że reakcje, które zachodzą w naszym ciele i mózgu podczas tzw. urwanych filmów, mogą być bardzo destrukcyjne. Gdy alkohol zaczyna się rozkładać w naszym organizmie, produkowane są metabolity, które mają toksyczne działanie dla mózgu. Urwany film to sygnał, że zatrucie organizmu sięgnęło takiego poziomu, że mózg jest zmuszony osłabić przewodzenie w układzie krążenia i obniżyć ciśnienie.

Dodatkowo każda dawka alkoholu wywołuje wydzielanie dopaminy i serotoniny . W odpowiedzi na to mózg wydziela dynorfinę (która działa podobnie do opiatów), aby uspokoić nadaktywność neuroprzekaźników. Przeczytaj jak działa cykl dopaminowy

Po kilku lub kilkunastu takich rundach (inicjowanych każdym drinkiem) w mózgu panuje taki chaos i dysfunkcje chemiczne, że hamuje on i blokuje neurony, powstrzymując je tym samym przed wysyłaniem sobie sygnałów. Następstwem tego jest zamknięcie systemu przechowującego informacje. Przenoszenie wspomnień z pamięci krótko - do długotrwałej zostaje zablokowane. 

Przy każdym takim zajściu ilość straconych komórek mózgowych jest ogromna. Tkanka mózgowa nie ma zdolności regeneracji. Każde picie alkoholu zabija bezpowrotnie znaczne ilości komórek mózgowych.

Zaburzone procesy kodowania, przetwarzania i zachowywania informacji podczas „urwanych filmów” prowadzą do przedwczesnego obumierania i dysfunkcji mózgu oraz do demencji. 

Ponieważ natura wyposażyła nas w fizyczne mechanizmy chroniące przed autodestrukcją, kolejnym etapem po urwanym filmie jest tzw. tymczasowy „zgon”. Tym sposobem nasz organizm sprytnie i skutecznie próbuje nas uchronić przed nieświadomym wlewaniem w siebie kolejnych dawek trucizny i doprowadzeniem się tym do zgonu faktycznego.