New Paragraph
New Paragraph
Dlaczego ciężko jest wypić tylko jednego?
Czy masz czasem wrażenie, że Twój przycisk „stop” nie działa tak jak powinien? Że gdy już zaczniesz pić, ciężko Ci poprzestać na jednym drinku lub dopóki butelka nie jest opróżniona?
Rzadko kiedy zaczynamy wieczór z postanowieniem: „Dziś będę pił, dopóki nie padnę”. Na ogół mamy w planie pić z umiarem, dobrze się bawić i wrócić do domu w pełni świadomi, a następnego dnia obudzić się z dobrym samopoczuciem.
Dlaczego tak ciężko jest wytrwać w tym postanowieniu i pić alkohol z umiarem?
Przyjrzyjmy się faktom naukowym, aby zrozumieć, jaki wpływ ma alkohol na nasz mózg.
Powszechnie wiadomo, że im więcej pijemy, tym bardziej wzrasta nasza tolerancja na alkohol i tym częściej mamy ochotę po niego sięgać.
Nie każdy jednak wie, że już po drinku lub dwóch w naszym mózgu następują subtelne reakcje, które sprawiają, że chcemy kontynuować picie.
W momencie, w którym wypijamy pierwszy łyk alkoholu, w naszym mózgu stymulowany jest tzw. układ nagrody i ośrodek przyjemności. W odpowiedzi na to mózg wydziela dopaminę.
Dopamina bywa uznawana za hormon szczęścia, a czasami nawet określana mianem naturalnego dopalacza.
Zerknij na poniższą ilustrację:
Warto też dodać, że układ nagrody, zwany też ośrodkiem nagrody lub ośrodkiem przyjemności, to zbiór struktur mózgowych związanych z motywacją i kontrolą zachowania. Ewolucyjnie mechanizm ten wykształcił się, aby zwiększać prawdopodobieństwo zachowań potencjalnie korzystnych dla organizmu (źródło: Wikipedia).
Biorąc pod uwagę, jak alkohol działa na ten układ, łatwo wywnioskować, dlaczego ma tak silne właściwości uzależniające. Z każdym wypitym drinkiem nasz mózg uczy się, że picie jest zachowaniem potencjalnie korzystnym dla organizmu.
Zaczynamy wieczór z postanowieniem: „Dziś wypiję tylko dwie lampki wina”. Wtedy jeszcze nasz mózg działa sprawnie.
Alkohol szybko jednak hamuje działanie kory przedczołowej – obszaru mózgu odpowiedzialnego za racjonalne myślenie, planowanie i logiczną ocenę sytuacji. To tłumaczy, dlaczego z każdym kieliszkiem wyżej wymienione funkcje mózgu wyłączają się.
Podsumujmy te dwa procesy chemiczne:
- Części mózgu, które szukają przyjemności, identyfikują alkohol jako jej źródło, nagrodę i coś, co jest pomocne w przetrwaniu.
- Części mózgu odpowiedzialne za racjonalne myślenie zostają zahamowane i zastąpione przez impulsywne mechanizmy jego niższych części.
To w dużej mierze wyjaśnia, dlaczego:
- już po pierwszym drinku nasz przycisk „stop” zaczyna szwankować, a po kilku głębszych zupełnie się psuje;
- czasem łatwiej jest nie pić wcale, niż wypić jednego;
- wielu z nas kończy wieczór, pijąc dużo więcej niż zamierzało.
Są oczywiście osoby, które potrafią bez problemu wypić tylko jedną lampkę. Na ogół piją one jednak bardzo mało, rzadko albo mają ogromnie wyćwiczoną siłę woli.
Im regularniej powtarzamy pewne zachowania, tym więcej tworzymy ścieżek neuronowych, a tym samym coraz głębiej zakorzeniamy nawyki w naszej podświadomości.
Im częściej pijemy, tym bardziej nasz mózg przyzwyczaja się do szukania szybkiego źródła nagrody – czyli uderzenia dopaminy, jakie daje nam alkohol.
Osłabione funkcje kory przedczołowej sprawiają natomiast, że coraz bardziej tracimy zdolność do panowania nad emocjami i do logicznego myślenia. Z czasem te zmiany zaczynają być permanentne.
Wielu regularnie pijących jest w stanie podjąć świadomą decyzję tylko przed wypiciem pierwszego drinka.
Po pierwszym lub drugim rezultat wieczoru bywa często przesądzony.
Dwa kieliszki wystarczą. Najpierw jeden, potem kilkanaście drugich ;-)
~ Julian Tuwim Wiersze i aforyzmy, Jarmark rymów
Źródła:
Układ nagrody, https://pl.wikipedia.org/wiki/Układ_nagrody.
Alkohol – skomplikowana chemia picia, https://www.medexpress.pl/alkohol-skomplikowana-chemia-picia/73625.
William Porter, Alcohol Explained.
